Umiejętność zadawania trudnych pytań
Wydawnictwo „Czarna Owca” (do 3 czerwca 2009 działające pod nazwą Wydawnictwo Jacek Santorski & Co) zostało założone w 1991 roku. Oficyna wydawnicza w początkach działalności specjalizowała się w literaturze psychologicznej, z czasem poszerzyła swą ofertę o poradniki, przewodniki duchowe, książki dla dzieci i młodzieży oraz literaturę piękną, zwłaszcza skandynawską i kryminały. Prezes Wydawnictwa i jego udziałowiec – Paweł Książkiewicz – za działalność na polu wydawniczym został wyróżniony tytułem Lider z powołania.
Lider w wydawnictwie
Zdaniem Pawła Książkiewicza, szefa wydawnictwa, zarządzanie ludźmi i działalność wydawnicza to dwie różne umiejętności. Zamiast odgórnie narzucać gotowy pomysł czy ideę, lepiej tak poprowadzić dyskusję ze współpracownikami, aby zbliżone idee i pomysły zrodziły się samoistnie w ich umysłach. Wtedy pracownicy są do nich przekonani, a jednocześnie mają poczucie, że aktywnie uczestniczą w twórczym procesie powstawania książki.
– Chciałbym podkreślić, iż dobry lider, to lider, świadomy własnych słabości. Nikt nie jest we wszystkim doskonały. Dobry lider, to taki lider, który w porę potrafi dostrzec, iż na pewnym etapie rozwoju firmy jego własna działalność na danym obszarze mogłaby stać się czynnikiem hamującym rozwój. Powody są różne, chociażby brak czasu, nadmiar zajęć, i również to, że w każdej dziedzinie są ludzie, bardziej niż my, w niej kompetentni. Zasadnicza sprawa to mieć wizję, tego co chcemy realizować. Rola strażnika, który stoi z batem nad pracownikiem i bezpośrednio kontroluje każdego z osobna, nie wpisuje się w moją koncepcję zarządzania.
Czarna Owca – zarządzanie na ciągle zmieniającym się rynku książki
Paweł Książkiewicz studia ukończył najpierw w Polsce,( filozofię na UW) potem w Szwecji (matematykę) oraz przedmioty przydatne w późniejszej pracy związanej z budową dużych systemów komputerowych. Jednak to literatura zawsze była jego największą pasją. Nigdy nie uznawał żadnych autorytetów, raczej je podważał. Mimo to przyznaje, że okresie studiów w Polsce był pod dużym wpływem Leszka Kołakowskiego.
Paweł Książkiewicz zapytany, co w filozofii jest najważniejsze, odpowiada, że historię filozofii można widzieć jako historię powstawania kolejnych podstawowych pytań. Z jego pasji do literatury i filozofii zrodził się pomysł na stworzenie własnego wydawnictwa. Na początku lat dziewięćdziesiątych, mieszkał wtedy jeszcze w Szwecji, (od 1969 roku), wspólnie ze swoim przyjacielem Jackiem Santorskim założył wydawnictwo. Po kilku latach wraz ze wspólnikami wykupił udziały Jacka Santorskiego. Po kolejnych kilku latach rozszerzył działalność firmy poprzez utworzenie spółki-córki, (Czarna Owieczka) która od początku prowadzi jego żona Iwona Jędrzejewska.
– Rynek książki, to trudna i wymagając branża. Konkurencja jest ogromna, w Polsce wydaje się zbyt wiele książek. Jednocześnie spada w Polsce poziom czytelnictwa, a wszechobecna komercjalizacja kultury, powoduje, że kiepska książka wypiera dobrą książkę.
Paweł Książkiewicz może poszczycić się wyjątkowym wyczuciem tego, co utrzymując odpowiedni poziom jakości, może spodobać się czytelnikowi. Co najmniej dwie decyzje Pawła Książkiewicza były rynkowym strzałem w dziesiątkę. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku, ogromny sukces zarówno w Polsce jak i na świecie odniosła książka Josteina Gaardera Świat Zofii. W drugiej dekadzie lat dwutysięcznych w ofercie wydawnictwa Czarna Owca pojawił się światowy bestseller – Millenium autorstwa szwedzkiego pisarza Stiga Larssona. Czwarta część serii, tylko w ubiegłym roku sprzedała się w nakładzie blisko 300 tys. egzemplarzy.
Wydawnictwo „Czarna Owca” zatrudnia kilkanaście osób oraz współpracuje z wieloma partnerami. Redakcja koordynuje działania związane z pracą nad tekstem ksiązki i formą jej edycji. Dział praw autorskich pozyskuje copyrights. Dział promocji zajmuję się promocji dba o zaistnienie ksiązki na rynku medialnym. Poza tym wydawnictwo Czarna Owca współpracuje z liczną grupą grafików, tłumaczy, redaktorów, itp. Nie są oni jednak zatrudnieni, wydawnictwo korzysta z ich usług na zasadzie tzw. outsourcingu.
– Trudności związane z dystrybucją, to oddzielny rozdział. Nie jest dobrze. W tej sytuacji sprawą zasadniczej wagi jest poszukiwanie nowych rozwiązań. Właśnie podjęliśmy taką inicjatywę. Kilka wydawnictw zaczęło ze sobą współpracować. Stworzyliśmy spółkę współpracującą przy dystrybucji audio. Jesteśmy współudziałowcami podmiotu, który przejął księgarnię Dom Książki. W skład tej spółki wchodzi 6–7 wydawnictw m.in.: Rebis, Prószyński, Zysk – opisuje swoje działania Paweł Książkiewicz.
Od pewnego czasu, oprócz stałej obecności na branżowych targach odbywających się w Warszawie, Krakowie i Wrocławiu, większość książek „Czarna Owca” publikuje samodzielnie w formie popularnych audiobooków. Dzięki tej inicjatywie można poszerzyć krąg czytelników chcących się zapoznać z ofertą warszawskiego wydawcy.
Książki – zawsze pod prąd
To Paweł Książkiewicz wpadł na pomysł nazwy wydawnictwa. Niektóre tytuły wydawane przez „Czarną Owcę” postrzegane są często przez czytelników jako książki „pod prąd”, kwestionujące tradycyjne obyczaje, podważające ogólnie przyjęte wartości.
– Wielokrotnie napotykaliśmy w prasie na artykuły przedstawiające nas jako wydawnictwo kontrowersyjne, urągające dobrym obyczajom, tradycji, propagujące odmienne naszej kulturze wzorce. Jestem człowiekiem bardzo liberalnym i uważam, że książki, które publikujemy poruszają ważne tematy, choć oczywiście nie zawsze zgadzam się ze wszystkimi zawartymi w nich poglądami. Istotnym kryterium przy doborze tytułów jest to, czy spodziewamy się, że wywołają ożywczą dyskusję, będą w naszych oczach społecznie pożyteczne. – zauważa szef wydawnictwa.
Dzięki zyskom ze sprzedaży kryminałów i pozycji o charakterze sensacyjnym wydawnictwo może pozwolić sobie na publikację na przykład takiej książki, jak: Filozofia chodzenia Frederica Grosa o bardzo niebanalnej idei, i tym samym nie cieszącej się tak wielką poczytnością jak powieści sensacyjne.
Wydawnictwo może pochwalić się ciekawymi rozbudowanymi seriami wydawniczymi: Literatura skandynawska; Europa; Niebaśnie; Ciało, zmysły, seks; Czarna Seria. W katalogu „Czarnej Owcy” znajduje się literatura piękna, prace z zakresu psychologii i psychoterapii (np. seria Psychologia na co dzień), poradniki, przewodniki duchowe, książki dla dzieci i młodzieży, kryminały oraz poradniki.
Pasje – rodzina, muzyka i literatura
Paweł Książkiewicz jest dumny ze swoich dorosłych córek. Uwielbia też spędzać czas ze swoim kilkuletnim synem Maurycym. Założyciel „Czarnej Owcy” lubi też podróżować. Jedną z jego pasji jest również opera.
– Z ogromną satysfakcją oglądam transmisje na żywo z Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Wspaniałe wykonania. Najlepsze z możliwych. – zwierza się Paweł Książkiewicz.
Z dorobku wydawnictwa ogromnie ceni sobie między innymi autobiograficzną książkę Kena Wilbera: Śmiertelni nieśmiertelni. Trudny tekst, opisujący chorobę i śmierć żony autora, niesie pociechę duchową ludziom szukającym odpowiedzi na podstawowe egzystencjalne pytania.
Szef wydawnictwa wiąże duże nadzieje z rozwojem kariery literackiej Vincenta V. Severskiego. Były oficer polskiego wywiadu pisze bardzo popularne wśród czytelników sensacyjno-szpiegowskie kryminały. W tej chwili na podstawie jego książek dla telewizji Canal+ realizowany jest telewizyjny serial w koprodukcji polsko-francusko-szwedzkiej.
Paweł Hohmann
Beata Sekuła
