Muzyka pojawia się w naszym życiu w najdziwniejszych jego momentach, towarzyszyła nam już od samych początków naszego istnienia, pierwsze dowody na jej funkcjonowanie pochodzą sprzed 35 tys. lat. Nierzadko jest naszą najlepszą partnerką w podróży przez osobiste być albo nie być lub jest po prostu przyjemnym dodatkiem przy naszych projektach. Największy problem pojawia się wtedy, gdy nasze być albo nie być zamienia się w być albo mieć, bo o ile w przypadku muzyki na użytek własnego zacisza domowego problem nie jest tak rozwlekły to, gdy chcemy wykorzystać ją już gdzieś indziej zaczynają się problemy z prawami do dystrybucji, puszczania publicznie lub z zastosowaniem komercyjnym. Ta kupiona przez nas w sklepie zazwyczaj nie daje nam uprawnień do używania jej we własnych produkcjach, ani przy organizacji imprez masowych jeżeli nie uiścimy wcześniej dodatkowej opłaty za pośrednictwem organizacji zajmującej się ochroną praw autorskich danego wykonawcy (np. w Zaiksie) dającej nam prawo do wykorzystania tego utworu – dotyczy to również coverów i opracowań.
Tworząc projekty niekomercyjne najczęściej nie posiadamy dodatkowego funduszu przeznaczonego na podobne wydatki, dlatego pierwsza myśl, jaka przychodzi nam wtedy do głowy, to „przecież na tym nie zarabiam, więc się do mnie nie przyczepią” – może i nie przyczepią, ale w ten sposób również naruszamy prawa autorskie. Spotykałem również osoby chcące posłuchać swojego ulubionego komercyjnego zespołu i nie mające w zwyczaju przeznaczyć na ten cel ani grosza usprawiedliwiając się tym, że przecież w Polsce pobieranie muzyki jest legalne. Owszem, wg polskiego prawa pobieranie utworów muzycznych jest legalne do czasu, gdy nie zaczynamy ich udostępniać. Jednak czy wszystko, co nie jest zabronione jest dobre? Można przecież inaczej, jest wiele alternatywy pozyskania muzyki, której będziemy mogli użyć przy naszych projektach za darmo czy to w formie komercyjnej, czy niekomercyjnej lub po prostu posłuchać. Istnieje też wiele promocji pozwalających tanio lub za darmo uzyskać komercyjne utwory na własny użytek. Dzięki temu nie musimy ryzykować konfliktu z prawem, ani działać na szkodę artystów, a jak tego dokonać postaram się opisać poniżej.
Licencjonowanie
Jeżeli mówimy o darmowym dostępie do multimediów najpierw powinniśmy pomówić nieco o sposobie ich licencjonowania. Istnieje kilka metod na pozyskanie muzyki za darmo i wymienię tutaj te najpopularniejsze.
-
-
-
Licencja Creative Commons (CC) – na jej podstawie autor treści udostępnia je wszystkim w tym i do własnych projektów w celach niekomercyjnych lub jeżeli autor się zgadza również komercyjnych. Licencja ta charakteryzuje się jednak czterema podstawowymi wymaganiami, które musi spełnić użytkownik jeżeli tak zaznacza autor. Pierwszym z nich i zawsze koniecznym do spełnienia jest uznanie autorstwa (musimy poinformować o prawdziwym autorze utworu), natomiast kolejnymi które jednak nie zawsze będą wymagane są: użycie niekomercyjne (chyba, że tak, jak pisałem autor postanowi udostępnić swoje dzieło również do celów komercyjnych), zachowanie tych samych warunków licencji (autor może zażądać, aby dzieła z użyciem jego utworu były udostępniane tylko i wyłącznie na tej samej licencji co jego utwór) oraz zakaz tworzenia utworów zależnych (w tym wypadku można udostępniać utwór tylko w takiej formie, w jakiej udostępnił go autor, bez wprowadzania zmian).
Licencja Public Domain (CC0) – przedstawia sobą twórczość, którą możemy dowolnie wykorzystywać nie martwiąc się o majątkowe prawa autorskie, gdyż te wygasły, bądź nigdy nie obowiązywały w odniesieniu do wybranego utworu.
Wygaśnięcie majątkowych praw autorskich – o ile osobiste prawa autorskie są niezbywalne, o tyle prawa majątkowe do utworu już mogą wygasnąć. W polskim ustawodawstwie podczas standardowego życia utworu prawa majątkowe na rzecz autora wygasają po 70 latach od śmierci jej autora (jeżeli autor jest znany) oraz po 70 latach od pierwszego udostępnienia utworu (gdy autor pozostaje nieznany). Po upłynięciu tego okresu możemy wykorzystywać jego dzieła nawet do celów komercyjnych nie bojąc się, że łamiemy prawo.
-
-
<li
-
- Serwisy oferujące komercyjną i niekomercyjną muzykę za darmo w ramach swojej oferty – dobrym przykładem takiego serwisu jest YouTube, które udostępnia nam gotową bazę utworów gotowych do wykorzystać w naszych nagraniach za darmo, znajduje się w niej także wiele znanych utworów. Nie tak dawno w artykule zatytułowanym „
Darmowy i prosty sposób na własnego vloga (video bloga)
-
- ” opisywałem specjalną aplikację dającą nam dostęp do podobnego zbioru.
Strony udostępniające darmową muzykę
Na rynku istnieje wiele stron udostępniających darmową muzykę lub wybrane utwory komercyjnych zespołów za darmo. Postanowiłem więc przedstawić tutaj te najpopularniejsze, na których każdy ma możliwość znalezienia czegoś dla siebie.
Jamendo.com
Jest to największy i jeden z najpopularniejszych serwisów oferujących darmową muzykę na licencji Creative Commons jakie znajdziemy w Internecie. Aktualnie w ich składzie znajduje się ponad 390.000 utworów do wykorzystania niekomercyjnego, które możemy pobierać, wykorzystywać do naszych niekomercyjnych projektów, prelekcji, streamów live oraz rozpowszechniać za darmo. Osoby działające komercyjnie również znajdą coś dla siebie, gdyż serwis prowadzi też sprzedaż wersji komercyjnych umieszczonych tam utworów często z możliwością dostosowania ich do naszych potrzeb, dzięki czemu artyści również mogą zarabiać na swoich utworach, a serwis jest w stanie się utrzymać i całkiem dobrze prosperować. Uważnie należy sprawdzać dodatkowe zastrzeżenia do licencji, ponieważ niektóre z utworów dopuszczają użytek komercyjny bez dodatkowych opłat.
Duża liczba utworów to zarówno błogosławieństwo, jak i przekleństwo, często więc musimy spędzić sporo czasu na poszukiwaniu czegoś co będzie idealne pasowało do naszej działalności, zazwyczaj jednak warto się poświęcić. Z tych ciekawszych wykonawców jakich udało mi się wyszukać mogę polecić np. Talco (niestety już nie udostępniają tam swojej twórczości), Galderia, Butterfly Tea, Ronny Matthes, Butterfly Tea, Etienne Gervot, Antti Martikainen, Marijanh, Coming Up, FUM2 „2SKRED RECORDS”, Sweet danger, T.A.S, ANNIELA i wiele, wiele innych. Niektóre ze znajdujących się tam kawałków można spokojnie porównać do komercyjnych, wysokonakładowych produkcji muzycznych.
ccMixter.org
Znana internetowa platforma dająca artystom możliwość na wymianę swoich dzieł na licencji Creative Commons, tworzenie wersji remix utworów opartych na tej licencji oraz wykorzystywanie ich fragmentów. W odróżnieniu do innych stron tutaj znajdziemy nie tylko pliki w formacie *.mp3, ale również bezstratny *.flac. Dodatkowym atutem są często udostępniane tutaj utwory w podziale na osobne ścieżki dla każdego instrumentu oraz wokalu, dzięki czemu jesteśmy w stanie nie tylko głębiej ingerować w sam utwór, modyfikować każdą ze ścieżek, ale również dostosować utwór do naszego nagrania np. wyłączając wokal lub perkusję. Przykładem takiego utworu może być Shearer – Monument, swoją drogą całkiem udany kawałek.
FreeMusicArchive.org
Strona ze zdecydowanie najlepszym systemem wyszukiwania treści wśród tutaj prezentowanych, posiadająca możliwość poszukiwania utworu wg nastroju, artysty, albumu, nazwy, gatunku, instrumentu, czasu trwania, tempa oraz rodzaju licencji. W swojej ofercie posiadają utwory na licencji Creative Commons, Public Domain, utwory z przyzwoleniem użytku komercyjnego oraz przygotowane do mixowania. W razie nie znalezieniu rezultatów przy wyszukiwaniu danej frazy skrypt proponuje nam podpowiedzi językowe. Znajdziemy tutaj na dzień dzisiejszy ponad 63.200 utworów.
FreeTems.net
Baza nagrań skupiająca się głównie na utworach pod licencją Public Domain lub takich, do których wygasły już majątkowe prawa autorskie np. ze względu na ich wiek. Serwis oferuje nie tylko muzykę, ale również materiały wideo, e-booki, oprogramowanie, grafiki, zdjęcia i inne. Większość udostępniana jest na tej samej zasadzie, dlatego też praktycznie wszystko co tutaj znajdziemy możemy wykorzystać nawet do celów komercyjnych bez konieczności płacenia za to.
Internet Archive (http://archive.org/details/muzic)
Ogólne archiwum internetowe, w którym znajdziemy nie tylko darmową muzykę, ale również wszystkie inne ogólnodostępne dane takie, jak historia zmian stron internetowych, dostępne w Internecie pliki video, teksty i podobne. Mimo, iż nie jest to strona typowo poświęcona zagadnieniu audio, a jedynie archiwum, to dział audio jest na tyle rozwinięty, że możemy wyszukiwać utwory na podstawie nazwy lub gatunku, a przy każdym z utworów jest dokładnie określony typ licencji na jakiej został on udostępniony. Osobiście preferuję dwie pierwsze strony, lecz i tutaj idzie się czegoś doszukać.
last.fm
Duży projekt oferujący tworzenie swoich własnych list ulubionych zespołów oraz dający dostęp do szerokich zasobów muzycznych również znanych gwiazd. Za większość będziemy musieli tutaj zapłacić, jednak znajdą się też utwory płatne, jak i darmowe oraz czasami udostępniane za darmo utwory bardziej znanych zespołów komercyjnych, np. Rhapsody of Fire – Tornado. Ze względu na rodzaj udostępnianych tu treści, większości umieszczonej tutaj muzyki nie będziemy mogli użyć inaczej niż do osobistego odsłuchu w domowym zaciszu, jednak mimo to też posiadają ciekawą ofertę.
FunFunFunMedia.com
Projekt, który miał na celu zjednoczyć blogerów przy tworzeniu wspólnej bazy darmowych utworów wyjętych już spod praw majątkowych lub za zgodą ich autorów. Niestety blog nie jest już rozwijany, a autor „nie bierze odpowiedzialności za rozpowszechnianie tych treści”, więc jeżeli trafimy na coś interesującego warto sprawdzić licencję lub napisać do autora jeżeli jest taka możliwość czy zgadza się na rozpowszechnianie.
LegalnaKultura.pl
Opisując strony udostępniające darmową muzykę nie mogę pominąć również całkiem interesującego polskiego projektu, którego celem jest zebranie w jednym miejscu podobnych do wyżej wymienionych stron oraz przekonanie ludzi, że warto działać legalnie. Znajdziecie tutaj nie tylko serwisy z darmową i legalną muzyką, ale również miejsca, gdzie można taką muzykę nabyć.
SoundBible.com
Strona udostępniająca za darmo efekty dźwiękowe, których możemy użyć w naszych filmach, grach, bądź innych produkcjach. Części dźwięków udostępnianych na zasadzie licencji Creative Commons Attribution oraz Public Domain możemy użyć też w celach komercyjnych.
iTunes (http://www.apple.com/itunes/)
Prowadzony przez firmę Apple jeden z największych sklepów on-line zajmujących się sprzedażą muzyki, działający na terenie całego globu. Nie należy on do najtańszych, a sam wolę kupować wersje CD/DVD i zgrywać sobie na bezstratny format *.flac, jednak czasami można u nich spotkać promocje, dzięki którym istnieje możliwość dorobienia się kilku albumów za darmo. Muzyki tutaj zdobytej pod własny użytek oczywiście nie możemy używać w naszych projektach.
Przy rejestracji w tym serwisie należy podać dane karty kredytowej, dlatego jeżeli nie mamy zamiaru prowadzić tam zakupów, a jedynie liczymy na promocje, to warto wyposażyć się w internetową kartę płatniczą np. dostępną poprzez Allegro w banku BZ WBK. Wtedy nie musimy podawać danych swojej prawdziwej karty, a do weryfikacji wystarczy, aby na koncie był przynajmniej 1 grosz.
Autor: Daniel 'zoNE’ Gabryś
