Gorzów Wielkopolski, Katowice, Legnica, Lublin, Opole, Rzeszów, Sosnowiec, Stężyca, Wojkowice, Wrocław, Żory oraz województwo mazowieckie – to miejsca, w których na przestrzeni ostatniego roku powstały najlepsze przedsięwzięcia komunalne. Inwestycje w tych lokalizacjach zrealizowane przez samorządy zostały wyróżnione w tegorocznym, 7. wydaniu plebiscytu Top Inwestycje Komunalne, zorganizowanym przez PortalSamorzadowy.pl oraz Grupę PTWP. Uroczysta gala konkursu odbyła się we wtorek, 15 maja, podczas 10. edycji Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.
– Zamierzeniem konkursu Top Inwestycje Komunalne jest ukazanie skali inwestycji komunalnych oraz ich korzystnego wpływu na rozwój gospodarki samorządowej. Przy każdej kolejnej edycji plebiscytu zwracamy uwagę na różne walory realizowanych projektów. W tegorocznym wydaniu konkursu szczególnie pochyliliśmy się nad proekologicznymi i antysmogowymi aspektami projektów rozwijających i wdrażających filozofię smart cities, które stanowią jeden z głównych wątków tematycznych jubileuszowej edycji Kongresu – mówi Rafał Kerger, redaktor naczelny serwisu Portalsamorzadowy.pl.
Projekty nominowane do tytułu Top Inwestycje Komunalne 2018 oceniane były pod kątem takich kryteriów, jak: montaż finansowy, efekt prorozwojowy inwestycji, efekt proekologiczny i antysmogowy inwestycji, innowacyjność inwestycji (w przypadku projektów smart cities), rozmach inwestycji w odniesieniu do budżetu i możliwości samorządu, współpraca z lokalną społecznością na etapie projektowania inwestycji oraz aktywne gospodarowanie majątkiem.
Oto najlepsze inwestycje komunalne 2018 roku:
Rewitalizacja w Muzeum Śląskim w Katowicach
Projekt zakładał gruntowną rewitalizację dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska poprzez adaptację dwóch zabytkowych budynków pokopalnianych wraz z konserwacją zabytkowych maszyn przemysłowych, które znajdują się w budynku stolarni. Doposażenie pracowni digitalizacji Muzeum Śląskiego pozwoli na dokumentowanie historii kultury oraz opracowanie cyfrowe najcenniejszych zbiorów Muzeum. Rozbudowa infrastruktury umożliwi przeniesienie wszystkich działów placówki z dotychczasowego budynku na teren nowej siedziby Muzeum oraz stworzenie przestrzeni do prowadzenia działalności badawczej, a także kulturalnej i edukacyjnej.
Inwestycje drogowe w Rzeszowie
Głównym celem projektu jest zwiększenie dostępności miasta Rzeszów i jego obszaru funkcjonalnego poprzez poprawę powiązań układu komunikacyjnego miasta z siecią TEN-T. Będzie to zrealizowane poprzez bezpośrednie połączenie budowanej drogi wojewódzkiej z drogą ekspresową S19 w węźle Rzeszów-Południe. W ramach tej inwestycji wybudowano odcinek drogi wojewódzkiej od ul. Podkarpackiej do granic miasta. Pozostały odcinek, od granicy miasta do węzła drogi ekspresowej S19 Rzeszów Południe, wykonany został przez Samorząd Województwa Podkarpackiego w ramach odrębnego przedsięwzięcia. Cały odcinek drogi (część miejska i pozamiejska) jako projekt zintegrowany realizowany jest na mocy Porozumienia podpisanego pomiędzy Województwem Podkarpackim a Gminą Miastem Rzeszów.
Program Czyste powietrze – oddech dla Opola
Program „Czyste powietrze – oddech dla Opola” to szereg działań związanych z ograniczeniem niskiej emisji i poprawą jakości powietrza w Opolu, które obejmują m.in. dotacje na zmianę sposobu ogrzewania, a także działania informacyjne i edukacyjne. W ramach programu, w ubiegłym roku przeprowadzono szeroką akcję informacyjno-edukacyjną dla mieszkańców miasta Opola. Utworzono portal informacyjno-edukacyjny www.niskaemisjaopole.pl o tematyce związanej ze stanem powietrza w mieście oraz realizacją programu dofinansowania przedsięwzięć związanych z projektem „Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii – KAWKA”. W związku z intensyfikacją działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji, opracowano nowy program finansowy pn.: „Program czyste powietrze – oddech dla Opola”. Jego adresatami są mieszkańcy zamierzający zmienić źródła ciepła oparte na paliwie stałym na proekologiczne lub wyposażyć nowo wybudowane budynki jednorodzinne w proekologiczny system ogrzewania, ewentualnie planujący instalację kolektorów słonecznych bądź pomp ciepła do podgrzewania wody użytkowej i/lub jako instalacji wspomagających system centralnego ogrzewania.
Miejska Wypożyczalnia Samochodów Elektrycznych we Wrocławiu
Wrocławska wypożyczalnia samochodów elektrycznych jest pierwszą w Polsce miejską, ogólnodostępną wypożyczalnią opartą wyłącznie o samochody elektryczne. To innowacyjny projekt wyrastający na styku dwóch światowych trendów – współdzielenia samochodów (carsharing) oraz dynamicznie rozwijającej się elektromobilności. Dzięki przedsięwzięciu mieszkańcy Wrocławia mają do dyspozycji 200 samochodów elektrycznych marki Nissan: 190 sztuk modeli Leaf i 10 nissanów e-NV 200 oraz ok. 60 specjalnie wydzielonych zespołów miejsc parkingowych. Wypożyczalnia jest całoroczna, działa 24 godziny przez 7 dni w tygodniu. W ramach projektu powstała również infrastruktura ładowania (12 punktów szybkiego ładowania), którą w przyszłości partner projektu zamierza udostępnić także innym użytkownikom pojazdów elektrycznych. Głównymi celami projektu było: ograniczenie liczby samochodów indywidualnych w centrum miasta, uwolnienie przestrzeni publicznej i efektywniejsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury, promocja niskoemisyjnego pojazdu oraz alternatywnego środka transportu publicznego i przede wszystkim zmniejszenie emisji zanieczyszczeń oraz ograniczenie hałasów pochodzących z transportu.
Kompleksowa rewitalizacja terenów zdegradowanych Gminy Stężyca
Inwestycja ta stworzyła dla mieszkańców i turystów bogatą ofertę rekreacyjną i nowe przestrzenie publiczne. Realizacja projektu przebiegała w sześciu etapach, w wyniku których powstały: ośrodek z nowoczesnymi gabinetami lekarskimi i apteką, przestrzeń dla dzieci, miasteczko ruchu drogowego, ścieżka rowerowa i edukacyjna, trasa do nordic walking, przestrzenie rekreacyjne, scena z amfiteatrem, 900 metrów traktu spacerowego nad brzegiem Jeziora Raduńskiego Górnego, 20 miejsc cumowniczych dla łodzi, publiczna infrastruktura turystyczna, wypożyczalnia sprzętu wodnego, szkółka żeglarska, budynek energooszczędny z rozwiniętym systemem rekuperacji i wentylacji, 2 salami konferencyjnymi, biurami typu open space, winda, pełnowymiarowe boisko treningowe, stadion piłkarski z trawiastą murawą, 4-torowa bieżnia lekkoatletyczna, tor do skoku w dal i rzutu oszczepem, trybuny kryte, zaplecze oraz węzeł przesiadkowy z 20 miejscami postojowymi, kładką z punktem widokowym, WC, informacją turystyczną i 20 km ścieżek rowerowych.
Elektrownia fotowoltaiczna w oczyszczalni ścieków w Wojkowicach
Przedmiotem projektu było wybudowanie elektrowni fotowoltaicznej o mocy 199,80 kWp dla oczyszczalni ścieków w Wojkowicach. Inwestycja ma się przyczynić do obniżenia kosztów oczyszczania ścieków oraz – pośrednio – poprawiać stan powietrza w regionie. Projekt objął budowę 36 stołów fotowoltaicznych. Na każdym stole umieszczono 24 moduły, co dało łącznie liczbę 768 sztuk. Instalacja powstała na wolnej przestrzeni działki, na której mieści się oczyszczalnia ścieków w Wojkowicach. Własna farma fotowoltaiczna pozwoli na zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną Zakładu Gospodarki Komunalnej. Będzie to rozwiązanie ekologicznie, ponieważ źródło energii odnawialnej wpłynie na ogólną redukcję emisji gazów cieplarnianych i PM10 wynikających z produkcji energii równoważnej w elektrowni węglowej.
Modernizacja systemu ogrzewania budynków w śródmieściu Gorzowa Wielkopolskiego
Inwestycję realizowano w latach 2014-2017 w formule partnerstwa: Miasta oraz PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA z siedzibą w Bełchatowie Oddział Elektrociepłownia Gorzów (Partner projektu). Celem inwestycji było ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza poprzez zmianę systemów zaopatrzenia w energię cieplną na obszarze o przekroczonych dopuszczalnych poziomach zanieczyszczeń – tj. w śródmieściu Gorzowa Wielkopolskiego. W ramach projektu zdemontowano źródła ciepła opalane paliwami stałymi, wykonano instalację centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, wyremontowano pomieszczenia pod montaż węzłów cieplnych, rozbudowano sieć ciepłowniczą, do której podłączono budynki, gdzie zlikwidowano piece. Dzięki inwestycji zlikwidowano 2 927 przestarzałych pieców i kotłów, zainstalowano 230 węzłów cieplnych o łącznej mocy 14,58 MW, podłączono do sieci ciepłowniczej 236 budynków, a łączna długość wybudowanej w ramach inwestycji sieci ciepłowniczej i przyłączy wynosi 9 569 m.
NZ.: Andrzej Dera
Zakup niskoemisyjnego taboru autobusowego w Przedsiębiorstwie Komunikacji Miejskiej Spółka z o. o. w Sosnowcu
Przedmiotem projektu jest całkowite odnowienie 26 linii komunikacyjnych transportu publicznego poprzez zakup i wprowadzenie do eksploatacji 81 sztuk niskoemisyjnych autobusów, w tym: 52 sztuk autobusów 12-metrowych oraz 29 sztuk autobusów 18-metrowych obsługiwanych przez PKM w Sosnowcu. Zamówienie PKM jest jednym z największych w całego kraju. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż 38 z 81 zakupionych autobusów, to autobusy z alternatywnymi układami napędowymi, w tym 35 autobusów hybrydowych oraz 3 elektryczne. Pojazdy te przyczyniają się do redukcji emisji zanieczyszczeń do atmosfery oraz redukcji hałasu. Nowy tabor jest wyposażony w WiFi, wbudowane w poręcze ładowarki USB, alkoblokady (każde uruchomienie autobusu będzie się wiązać z koniecznością sprawdzenia stanu trzeźwości kierowcy), a także doświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne wyjścia z autobusu, ledowe światła mijania i drogowe oraz monitory LCD z informacjami.
System energii odnawialnej w szpitalach woj. mazowieckiego
Mazowiecki Szpital Wojewódzki Drewnica powstaje w miejscowości Ząbki, położonej 10 km od centrum Warszawy, na działce o powierzchni 12,21 ha. Celem inwestycji jest poprawa dostępności do kompleksowej opieki psychiatrycznej oraz zapewnienie równomiernego dostępu do środowiskowej opieki psychiatrycznej. Niniejsza inwestycja przyczyni się do zmniejszenia nierówności w zakresie stanu zdrowia oraz zapewni promowanie włączenia społecznego osób chorych psychicznie. Duża część energii cieplnej nowo powstałego szpitala pochodzić będzie ze źródeł odnawialnych, co pozwoli na znaczne oszczędności w stosunku do tradycyjnego zasilania oraz przyczyni się do poprawy stanu powietrza. W okresie grzewczym pozwoli to wykorzystywać energię słoneczną pobraną i zmagazynowaną w lecie. Zimą z kolei nowoczesny system pozwoli przechowywać zimne powietrze, aby służyło latem do klimatyzowania pomieszczeń. Zapotrzebowanie instalacji c.o.
w pierwszej kolejności pokrywane będzie przez kaskadę pomp ciepła typu glikolowo-wodnego. Zastosowany glikol propylenowy (ekologiczny) jest bezpieczny dla środowiska w przypadku ewentualnej awarii systemu.
Budowa Zbiorczej Drogi Południowej w Legnicy – etap II od ul. Wojska Polskiego do al. Rzeczypospolitej z budową mostu na rzece Kaczawa
Zbiorcza Droga Południowa ma dla Legnicy charakter strategiczny, gdyż dzięki przeprawie przez rzekę Kaczawę łączy zachodnią część miasta ze wschodnią. Inwestycja poprawiła płynności ruchu drogowego i zwiększyła mobilność mieszkańców, poprawiło się bezpieczeństwo kierowców i pieszych. Nowo powstała droga wyprowadza ruch ze śródmieścia. Zwiększyła się dostępność do zlokalizowanych w otoczeniu drogi placówek świadczących usługi publiczne. Nowe parkingi (łącznie 466 miejsc postojowych, w tym 24 miejsca dla osób niepełnosprawnych) pozwalają na uporządkowaną obsługę masowych imprez rekreacyjnych i sportowych, odbywających się w Parku Miejskim, ułatwiają korzystanie z basenu oraz kortów tenisowych.
Zwiększenie dostępności do placówek wychowania przedszkolnego poprzez budowę przedszkola w Dzielnicy Kleszczówka w Żorach
Przyciągająca wzrok drewniana elewacja, zielony dach pełniący funkcję tarasu, kolorowe korytarze oraz przestronne, jasne sale z bezpiecznym wyposażeniem – tak w skrócie można opisać nową siedzibę Przedszkola nr 4 w żorskiej dzielnicy Kleszczówka. Nowoczesny budynek 5-oddziałowego przedszkola powstał przy Szkole Podstawowej nr 1 w Żorach. Nowa część została połączona z istniejącym już budynkiem szkoły. Dzięki tej inwestycji miejsca w przedszkolu zostały zapewnione dodatkowej grupie 3- i 4-latków. W sumie w przedszkolu uczy się i bawi na co dzień aż 125 dzieci. Poprzedni budynek przedszkola w tej dzielnicy oferował 100 miejsc. Budynek przedszkola został dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Znajduje się w nim 5 sal przedszkolnych, z których każda przeznaczona jest dla 25 dzieci oraz kuchnia wraz z zapleczem, a także jadalnia. Ciekawostką jest możliwość łączenia czterech sal, dzięki czemu można uzyskać dwa większe pomieszczenia.
Dwupoziomowe skrzyżowanie w Lublinie (nagroda w głosowaniu internautów)
Projekt stanowi kontynuację działań inwestycyjnych miasta Lublin w zakresie wyprowadzenia ruchu z centrum miasta. Usprawnione zostały połączenia pomiędzy dzielnicami Lublina, poprawiła się także dostępność do strefy aktywizacji gospodarczej miasta. Zastosowane podczas realizacji projektu rozwiązania techniczne spowodowały zmniejszenie zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Z myślą o pieszych powstały także kładka nad al. Solidarności oraz chodniki. Ponadto, rowerzyści zyskali nowe połączenia, które spowodowały włączenie sieci osiedlowych ścieżek rowerowych do systemu ścieżek rowerowych w mieście.
Gala wręczenia nagród w konkursie Top Inwestycje Komunalne 2018 była wydarzeniem towarzyszącym Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.
