Rozmowa z dr Justyną Kaźmierczak, uznaną farmaceutką, prezesem Czwartej Apteki ZDROWIT, na temat odporności, zasadności szczepień, a szczególnie przeciw COVID-19, a także tego, jak przyjmować leki, żeby uniknąć interakcji. Działania Pani Prezes na polu merytorycznym oraz społecznym zostały nagrodzone tytułem The Best & More.
Jak dbać o odporność w czasach Covid-19?
W ramach ochrony przed wirusem SARS-Cov-2 należy pamiętać o profilaktyce: często myć ręce, unikać dotykania brudnymi rękami oczu, ust i nosa, a także zachowywać bezpieczną odległość od innych osób. Należy stosować się do zaleceń WHO i bieżących rozporządzeń wydawanych przez Radę Ministrów. Jak zadbać w dobie pandemii o odporność? Organizm człowieka jest wyposażony w różne mechanizmy chroniące przed inwazją ze strony czynników chorobotwórczych, lecz niestety zdarza się, że patogen przełamie pierwszą linię obrony, wtedy do walki z nim stają komórki układu immunologicznego. Układ odpornościowy potrzebuje wsparcia i odpowiedzią na tę potrzebę są substancje o zdolnościach immunostymulujących. Substancje immunostymulujące to naturalne lub syntetyczne środki, które mogą zwiększać odporność organizmu na różne infekcje poprzez zwiększanie podstawowych mechanizmów odpowiedzi immunologicznej.
• RADA 1: Dieta
Jelita to miejsce, gdzie zlokalizowane jest około 70-80% tkanki limfoidalnej, produkującej limfocyty odpowiedzialne za wytwarzanie przeciwciał i zabijanie patogenów. Dieta powinna być bogata w błonnik, kiszonki, żywe kultury bakterii oraz warzywa.
• RADA 2: Beta-glukany
Beta-glukan jest jedną z części składowych błonnika pokarmowego (ściany komórkowe drożdży, grzybów jadalnych oraz zbóż). Udowodniono, że dobroczynnie wpływa na organizm m.in. aktywuje makrofagi – obrońców organizmu. Działa bardzo szybko, bo stymulacja układu odpornościowego następuje już po 72 godzinach od podania beta-glukanu. Ma to bezpośredni wpływ na stymulację układu odpornościowego.
• RADA 3: Aktywność fizyczna
Regularna aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności zmniejsza podatność na choroby.
• RADA 4: Regeneracja
Odpowiednia ilość snu oraz odpoczynek w ciągu dnia (krótka drzemka w środku dnia).
• RADA 5: Suplementowanie witaminy C
Człowiek nie wytwarza witaminy C, dlatego powinien dostarczać ją głównie w pożywieniu (żółta papryka, natka pietruszki, pomarańcza, papaja, jarmuż gotowany, brukselka gotowana, brokuł gotowany) oraz suplementach.
• RADA 6: Miód
Miód jest naturalnym produktem spożywczym, którego właściwości zwiększają odporność organizmu i chronią układ oddechowy przed rozwojem zakażenia. Dodatkowo miód posiada właściwości antybiotyczne, przeciwzapalne i wykrztuśne. Jest źródłem witaminy C, E i A, jak również związków polifenolowych i enzymów.
Ważne jest, aby wybierać miody dobrej jakości. Polecam szczególnie te, które nie są mieszankami miodów spoza Unii Europejskiej.
• RADA 7: Witamina D
Witamina D to mikroelement istotny w procesie wzrastania kości i prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Istnieją badania dowodzące skuteczności witaminy D w przeziębieniu. Wykazano, że witamina D, w dawce od 400–2000 IU/dobę jest szczególnie użyteczna w profilaktyce i zapobieganiu infekcji dróg oddechowych.
Czy należy się szczepić przeciwko grypie?
Szczepienie przeciwko grypie najlepiej wykonać przed okresem jesienno-zimowym. Co ważne, skład szczepionki zmienia się wraz z każdym sezonem grypowym, do szczepienia kwalifikuje pacjenta lekarz, szczepionka dostępna jest na receptę. Jest ona rekomendowana szczególnie osobom o zwiększonym ryzyku wystąpienia powikłań pogrypowych. Dotyczy to zwłaszcza osób przewlekle chorych na: choroby układu krążenia, mukowiscydozę, cukrzycę, choroby układu oddechowego, niewydolność nerek i niedokrwistość.
Szczepienie przeciw grypie ma bowiem szereg istotnych działań na układ immunologiczny człowieka między innymi wzmacnia mechanizmy obronne oraz stymuluje wytwarzanie przeciwciał przeciwwirusowych, nie tylko przeciwgrypowych.
Jakie jest Pani zdanie na temat szczepionki przeciw Covid-19?
W ostatnim czasie wiele osób zadaje pytanie czy działanie szczepionki będzie skuteczne? Na ten moment nie ma potwierdzonych badań, które jednoznacznie powiedzą nam czy osoby, które skorzystają ze szczepionki będą odporne na wirusa SarsCov-2. Jedno jest pewne, szczepionka daje nadzieję na opanowanie pandemii i powrót do normalnego funkcjonowania. Nowe technologie wytwarzania szczepionek często powodują poczucie obawy wśród społeczeństwa, które dodatkowo podsycane są przez fake newsy.
Informacje, które ukazały się na temat szkodliwego działania szczepionki na ludzkie DNA nie zostały potwierdzone badaniami. Szczepionki Pfizer i Moderna nie mają właściwości modyfikowania ludzkiego DNA. Szczepionka SarsCov-2 jest efektem pracy naukowców z ostatnich 20 lat, w związku z pandemią prace przyspieszyły w znaczący sposób. Substancją czynną w szczepionce jest antygen (ACP), który umieszczony jest na mRNA. Głównym zadaniem mRNA jest pobudzenie organizmu do reakcji immunologicznej, czyli podwyższenia odporności organizmu człowieka przed patogenem, czyli obecnie wirusem SarsCov-2. Profil działania szczepionki jednoznacznie ukierunkowany jest na walkę z patogenem, mRNA występuję także w organizmie człowieka, ale służy jako narzędzie w procesie biosyntezy białek.
W obecnej chwili nie wiemy jak wygląda profil bezpieczeństwa, jak również odczyny poszczepienne. Dopiero gdy będziemy posiadać szczegółowe dane, będziemy w stanie ocenić bezpieczeństwo w/w produktu. Jak wynika z doniesień prasowych, w tym prasy branżowej, szczepionka przechodzi przez pełną procedurę badań w tym tych na zwierzętach. Należy podkreślić, iż wszystkim zainteresowanym stronom zależy na bezpieczeństwie ludzi przyjmujących szczepionkę. Wraz z wprowadzeniem szczepionki SarsCov-2 na rynek testy się nie skończą, co więcej – badania nad bezpieczeństwem produktu będą trwać cały czas. Szczepionka może nie jest doskonałą formą walki z koronawirusem, ale nikt nie wymyślił lepszej metody na walkę z pandemią. Uważajmy na wszystkie fake news, których ostatnio dość sporo. Ja czytam i analizuje m.in w czasopiśmie Lancet vaccine Covid 19.
Więcej informacji na temat szczepionek znajdziesz na kanale YouTube dr Justyny Kaźmierczak
Ważną kwestią są także Interakcje leków z żywnością. Co warto wiedzieć na ten temat?
Znajomość problematyki interakcji leków z żywnością i świadomość ich wpływu na organizm są niezbędnymi warunkami skuteczności oraz przede wszystkim bezpieczeństwa terapii. Żywność spożywana jednocześnie z przyjmowanymi lekami ma decydujący wpływ na działanie danego preparatu farmaceutycznego, może wzmocnić, osłabić, całkowicie zmienić jego działanie lub czasami nie wywiera żadnego wpływu. Oprócz tego pokarm, w zależności od składu diety (białko, tłuszcze, błonnik, flawonoidy, furanokumaryny, składniki mineralne, kofeina) i ilości, mogą wpływać na zmianę PH w przewodzie pokarmowym, właściwości osmotyczne soków trawiennych, czynności wydzielnicze i perystaltykę jelit. Ilość wchłoniętego leku z przewodu pokarmowego zależy od: stanu zdrowia pacjenta, właściwości leku, motoryki przewodu pokarmowego, ukrwienia przewodu pokarmowego, wydzielania soku żołądkowego i jelitowego. Ważny jest też czas, jaki minął między spożyciem posiłku, a przyjęciem leku. Obecność pokarmu w żołądku w istotny sposób zmniejsza wchłanianie niektórych leków. Lek przyjęty w niewłaściwy sposób może nie wykazywać efektu terapeutycznego, przez co dochodzi do wydłużenia czasu leczenia albo niepotrzebnej zmiany leku na inny. Podstawowym przykładem takiej interakcji są antybiotyki (penicylina, kloksacylina, amoksycylina), które adsorbują się na powierzchni pokarmu, dlatego powinno się je zażywać minimum godzinę przed lub po posiłku. Po każdym antybiotyku lub 1 h przed powinno zażyć się probiotyk (wzmocnienie odporności i poprawa stanu przewodu pokarmowego, redukcja wszelkich stanów zapalanych).
Jak możemy podsumować naszą rozmowę?
Zawsze jestem za starożytną zasadą: „lepiej zapobiegać niż leczyć” która w ogóle nie straciła na aktualności. Światowa Organizacja Zdrowia od kilkudziesięciu lat propaguje koncepcję zakładającą, że profilaktyka ma większy wpływ na stan zdrowia i długość życia ludzkości niż medycyna naprawcza (lecznicza). Styl życia i działania profilaktyczne mają większy wpływ na stan zdrowia ludności niż działania lecznicze systemu. •
Beata Sekuła
Bibliografia:
- Farmacja praktyczna, redakcja naukowa Jachowicz R. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017, Interakcje leków z żywnością, s. 537-585
- Jarosz M., Dzieniszewski J., Uważaj co jesz, gdy zażywasz leki – interakcje między żywnością, suplementami diety a lekami. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
- Jarosz M., Dzieniszszewski J., Interakcje leków z żywnością i alkoholem. Wydawnictwo Medyczne Borgis, Warszawa 2004
- Korzeniowska K., Jabłecka A., Interakcje leków z pożywieniem. Farmacja Współczesna
