Związek Miast Polskich to ogólnopolska organizacja samorządowa, która reprezentuje interesy ponad 300 samorządów miejskich, aktywnie angażuje się w działania wspierające
samorządność lokalną i decentralizację oraz dąży do lepszego rozwoju polskich miast. Zadania te realizuje poprzez: lobbing legislacyjny, wsparcie eksperckie, wymianę doświadczeń, promocję miast, współpracę zagraniczną oraz działalność informacyjną i wydawniczą.
Związek Miast Polskich istnieje od 1917 roku i już w okresie międzywojennym mógł poszczycić się wieloma osiągnięciami. Po II wojnie światowej działalność ZMP została
uniemożliwiona. Jednak zaraz po pierwszych po wojnie wolnych wyborach lokalnych (27 maja 1990 r.) pojawiła się inicjatywa odtworzenia Związku. W ciągu kilku miesięcy rady
blisko 60 miast podjęły uchwały o przystąpieniu do Związku i w styczniu 1991 roku odbył się w Poznaniu – statutowej siedzibie Związku – jego Kongres Restytucyjny. Obecnie do
Związku należy 300 miasta. Mieszka w nich około 72% miejskiej ludności kraju.
ZMP jest jedyną samorządową organizacją, na forum której liderzy z miast różnej wielkości, reprezentujący różne opcje polityczne, dzielą się doświadczeniami na temat codziennego zarządzania i wspólnie wypracowują jednolite stanowiska w sprawach ważnych dla polskich miast. Owa różnorodność naszych członków stanowi unikatową wartość Związku i jest jego siłą. Na przestrzeni lat udało się wypracować formułę, która zapewnia apolityczność podejmowanych przez Związek działań. Od początku działalności Związek jest organizacją samorządową, w której członkowie władz statutowych nie pobierają żadnych wynagrodzeń ani diet.
Przygotowane przez Zarząd, komisje problemowe ZMP czy miasta członkowskie, stanowiska i projekty zmian ustaw, dotyczących samorządu są przedstawiane Komisji Wspólnej
Rządu i Samorządu Terytorialnego i jej zespołom roboczym, komisjom Sejmu i Senatu oraz odpowiednim ministerstwom. Związek wspiera miasta, które występują do Trybunału Konstytucyjnego w sprawach niekorzystnych dla nich rozwiązań prawnych. Zwraca się także do Prezydenta RP o niepodpisywanie ustaw. Przygotowuje własne projekty ustawy, np. ustawę o rewitalizacji czy pakiet projektów ustaw dotyczących finansów.
Związek w roku 2012 zorganizował, współpracując z innymi organizacjami, zwłaszcza ZGW RP i ZPP, kampanię „Stawka większa niż 8 mld”, której celem było zwrócenie uwagi
sejmu na skutki tych zmian dla budżetów samorządowych. Podstawą akcji było opracowanie i złożenie w sejmie projektu ustawy o zmianie ustawy o dochodach JST, zwiększającego udziały gmin w PIT. Pod projektem zebrano ponad 300 tys.
podpisów. W 2017 roku natomiast ZMP przygotował także wspólnie z innymi korporacjami samorządowymi Forum Samorządowe w Warszawie, podczas którego – z udziałem
półtora tysiąca samorządowców – odbyła się otwarta debata w obronie konstytucyjnych zasad samorządności i podpisywanie Karty Samorządności.
ZMP zapewnia wsparcie eksperckie dla miast. Zamawia ekspertyzy prawne, prowadzi badania ankietowe i monitoruje usługi publiczne za pośrednictwem Systemu Analiz Samorządowych (SAS). SAS to baza danych statystycznych (1000 wskaźników dla wszystkich miast w Polsce) pozyskiwanych bezpośrednio z miast oraz z różnych źródeł statystyki publicznej dotyczących ważnych sektorów działalności samorządów miejskich. To jedyne takie przedsięwzięcie w Polsce (i drugie w Europie, po norweskiej KOSTRZE), które w tak szerokim zakresie wspomaga władze miast w bieżącym i strategicznym zarządzaniu. SAS jest dostępny pod – http://www.systemanaliz.pl.
Wymiana doświadczeń obejmuje prezentowanie i popularyzację dobrych praktyk z miast oraz przygotowanie konferencji tematycznych, seminariów i warsztatów. Promocji ciekawych rozwiązań służą liczne projekty realizowane przez ZMP dla miast z udziałem środków zewnętrznych. Obecnie realizujemy projekty dotyczące: efektywności energetycznej, PPP, zarządzania w oświacie, partycypacji w planowaniu przestrzennym,
wyższej jakości administracji, monitorowania usług publicznych czy wspierania demokracji na Ukrainie. W tym roku Związek rozpocznie realizację największego w swojej historii, 4-letniego projektu (finansowanego także ze środków EOG), który będzie wspierał rozwój miast, zwłaszcza tych, które są objęte programami rządowymi. W ślad za wsparciem merytorycznym Związku i naszych ekspertów miasta będą mogły aplikować o granty inwestycyjne, których dysponentem będzie nasz główny partner – Ministerstwo
Rozwoju i Inwestycji.
Poprzez udział w licznych gremiach krajowych i międzynarodowych Związek stara się być aktywnym i skutecznym ambasadorem spraw samorządowych oraz partnerem merytorycznym polskich miast. Związek reprezentuje interesy miast członkowskich w organizacjach europejskich skupiających samorządy, takich jak Rada Gmin i Regionów Europy (CEMR), Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych CLRAE czy Komitet Regionów. Wiceprezes ZMP, prezydent Krakowa, Jacek Majchrowski został 7 grudnia 2015 r. wybranym współprzewodniczącym CEMR.
ZMP prowadzi portal samorządowy www.miasta.pl, publikujący treści pochodzące ze Związku i z miast członkowskich, wydaje miesięcznik „Samorząd Miejski”, prowadzi profil
na portalu społecznościowym Facebook oraz przygotowuje opracowania na temat zarządzania i jakości usług publicznych.
Skuteczność ZMP zależy od wielu czynników, w tym także od jego siły, a siła Związku to także jego liczebność. Miasta, przystępując do Związku, włączają się w nurt miast solidarnie walczących o swoje sprawy i wzmacniają wspólny głos samorządów miejskich. Zgodnie ze statutem ZMP członkami Związku mogą być miasta polskie. Członków Związku
przyjmuje Zarząd. Warunkiem członkostwa jest podjęcie przez radę miejską uchwały o przystąpieniu miasta do Związku. Fundusze Związku tworzą m.in. składki członkowskie,
które stanowią ok. 50% ogólnego budżetu Związku. Składki ustala się w wysokości proporcjonalnej do liczby mieszkańców miasta – członka Związku, według danych GUS. Składka członkowska w ZMP wynosi obecnie 0,30 zł od mieszkańca miasta rocznie.
Więcej o ZMP na stronie www.miasta.pl
