Kwiecień plecień
Kwiecień przed nami, a wraz z nim duże zmiany pogodowe. Dni stają się coraz dłuższe, po kilku miesiącach przyroda odżywa i ulice zmieniają koloryt dzięki zieleni drzew i coraz silniejszym promieniom słonecznym. Po miesiącach spędzonych w domu, bez słońca, wraz z nadejściem zmiennej pogodowo wiosny organizm musi się przestawić na funkcjonowanie w zmienionych warunkach. Warto o tym pamiętać i posłuchać swojego zegara biologicznego.
Kwiecień jest czwartym miesiącem roku. Ma trzydzieści dni. Jest miesiącem wiosennym na półkuli północnej i jesiennym na półkuli południowej, gdzie odpowiada październikowi. Co ciekawe, kwiecień zaczyna się zawsze w tym samym dniu tygodnia co lipiec, a w latach przestępnych – co styczeń. Jego nazwa pochodzi od kwitnących w tym miesiącu kwiatów. Dawniej używane nazwy to łżykwiat, dębień i brzezień. Nazywany też był zwodzikwiatem, bo zwodził szybkim nadejściem ciepłych dni poprzez wczesne zakwitanie pierwszych kwiatów. Jest to niełatwy czas dla alergików, którzy są narażeni na rosnące oddziaływanie pyłków kwiatowych, szczególnie w kwietniu, maju i czerwcu. Łacińska nazwa aprilis została zapożyczona przez większość języków europejskich. Pochodzi od czasownika aperire – otworzyć, co nawiązywało do otwarcia się drzew i roślin poprzez pączkowanie i kwitnienie. Kwiecień plecień bo przeplata trochę zimy trochę lata, pół wiosenny, pół zimowy, nie każdemu bywa zdrowy, to zaświeci błyskawicą, to zasypie twarz śnieżycą mówi stare ludowe przysłowie, a jego potwierdzenie często widać za oknem, gdzie rozwinięte pęki przykrywają kępki śniegu. Po zakwitnięciu pierwszych kwiatów stopniowo rozwijąją się kolejne gatunki, a na gałęziach drzew pojawiają się pierwsze listki.
W kwietniu zauważamy pierwsze muchy i motyle, do godów przygotowują się żaby. Jest to także miesiąc, kiedy do Polski wraca z ciepłych krajów większość ptaków. Na drzewach pojawiają się pierwsze listki, pierwsze zazieleniają się osiki, wiązy, graby i brzozy. Kwitnie klon, grab, czeremcha, brzoza, cis i tarnina. Runo leśne ma szansę rozwijać się do połowy kwietnia, kiedy rozwijające się korony drzew zaczynają zasłaniać dostęp do światła. Bujnie wtedy kwitną zawilce, przylaszczki, fiołki i inne gatunki leśne. Pod koniec kwietnia na polach pięknie na żółto zakwita rzepak.
Efekty ekspansywnie rozwijającej się przyrody oddają przysłowia ludowe. Poniżej niektóre z nich:
Grzmot w kwietniu dobra nowina, już szron roślin nie pościna.
Kwiecień, co deszczem rosi, wiele owoców przynosi.
Stokrotka wyjść nie może, kwiecień jej pomoże.
Jeśli w kwietniu pszczoły nie latają, to jeszcze długie chłody się zapowiadają.
Prima Aprilis, uważaj, bo się pomylisz.
Tradycje i święta kwietniowe
Z pierwszym dniem kwietnia ma związek obyczaj Prima Aprilis obchodzony w wielu krajach świata. Polega on na robieniu sobie żartów, celowym wprowadzaniu w błąd, konkurowaniu w próbach sprawienia, by inni uwierzyli w coś nieprawdziwego, a nawet nieprawdopodobnego. Tego dnia w wielu mediach pojawiają się całkowicie zmyślone, żartobliwe informacje. W krajach anglojęzycznych jest ono obchodzone pod nazwą „dzień głupca”, a wzajemne oszukiwanie trwa tylko do południa. We Francji i Włoszech to święto nosi nazwę „kwietniowa ryba”, dla żartu przyczepia się drugiej osobie do pleców papierową rybkę.
Ciekawa tradycja pochodzi z Wielkiej Brytanii, gdzie od XIX wieku obchodzi się „żonkilową niedzielę”. Nazwa wzięła się stąd, że rodziny zbierały w swoich ogrodach żonkile i zanosiły je do szpitali dla chorych. Obecnie w tym dniu prowadzi się w krajach anglosaksońskich akcje charytatywne na rzecz chorych.
14 kwietnia to Dzień Ludzi Bedomnych, który w Polsce zainicjowany został przez Marka Kotańskiego, twórcę Ruchu Wychodzenia z Bezdomności „Markot” oraz ruchu „Monar”. Celem tego święta, obchodzonego od 1996 roku, jest zwrócenie uwagi na problemy osób bezdomnych oraz organizowanie akcji w celu udzielenia im pomocy. W tym dniu corocznie przyznawana jest też nagroda Przyjaciel Ludzi Bezdomnych.
22 kwietnia setki milionów ludzi na całym świecie będzie obchodzić Międzynarodowy Dzień Ziemi. Jest to największe święto ekologiczne, obchodzone od 1970 roku. Ideą tego dnia jest promowanie ochrony przyrody oraz zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych i budowanie wspólnej odpowiedzialności za Ziemię. Organizatorzy co roku pragną uświadomić społeczeństwu i politykom jak kruchy jest ekosystem, w którym żyjemy. W Polsce akcja najczęściej koncentruje się na problemie zasmiecania przestrzeni publicznej, segregowania odpadów i ponownym odysku cennych surowców z odpadów. Organizowane są też warsztaty wiedzy o ekologii.
Początek nowej pory roku, w której doswiadczamy wiekszego kontaktu z naturą jest dobrym czasem, żeby zwrócić uwagę na potrzeby swojego organizmu w nowych warunkach klimatycznych: coraz wyższych temperaturach, wyższemu ciśnieniu atmosferycznemu oraz zwiększonemu nasłonecznieniu. Zegar biologiczny każe wtedy odpocząć, nieco zwolnić tempo. Warto jeść nowalijki, warzywa i owoce sezonowe, pić dużo soków owocowych oraz przejść na dietę lekkostrawną. Zalecany jest ruch na świeżym powietrzu, dobre są spacery. Chodzenie to dobra forma aktywności fizycznej o umiarkowanym wysiłku. Wskazane są też inne formy sportu, pamiętać jednak należy o tym, by się nie przeforsować oraz by zadbać o przynajmniej osiem godzin snu o regularnych porach.
Grzegorz Gruner
