Seniorzy na Śląsku wciąż są spychani na margines społeczny mimo, że ich liczebność przekroczyła już w wielu gminach ponad 20%. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ostrzega ,że w 2030 roku co trzeci mieszkaniec aglomeracji będzie osobą powyżej 60+.
Postęp medycyny przyczynił się do wydłużenia średniej długości życia w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo. Polska również zalicza się do grupy tych państw, a tym samym jeden z najważniejszych jej regionów, Górny Śląsk, obszar na którym mieszkamy. Jakość życia człowieka w ostatnich kilkudziesięciu latach bardzo się poprawiła. Staramy się prowadzić zdrowy styl życia, uprawiać sporty i stosować specjalistyczne diety. Z takiego nowego podejścia, coraz chętniej korzystają także osoby starsze.Wokół osiedli mieszkaniowych na tzw „zewnętrznych siłowniach” można coraz częściej zobaczyć ćwiczące tam osoby starsze. Powstają ścieżki rowerowe, tężnie, skwery i parki z wygodnymi ławeczkami i ciekawie zaplanowanymi trasami spacerowymi, z których w większości korzystają osoby starsze. Komunikacja miejska i kolejowa także dokłada cegiełkę w ofercie dla seniora, oferując dla nich obniżone ceny biletów. Wiele gmin skorzystało z programu Senior Plus, tworząc Dzienne Domy Pomocy Społecznej i kluby seniora. Powstają Uniwersytety Trzeciego Wieku z bardzo atrakcyjną ofertą edukacyjną dla seniorów.
Ale czy o taką politykę senioralną chodzi samym zainteresowanym? Jako wiceprezydent Siemianowic Śląskich powołałam zespół ekspertów do spraw polityki senioralnej, w skład którego weszli wybitni geriatrzy, lekarze, samorządowcy, dyrektorzy instytucji pomocy społecznej, instytucji kultury i edukacji. Spędziliśmy wspólnie wiele godzin na debatach poświęconych stworzeniu idealnego programu senioralnego dla naszej gminy. Po przeprowadzeniu badań na ponad dwutysięcznej grupie seniorów, jednoznacznie wykazaliśmy, że dla osób starszych najważniejszy jest dostęp do całodobowych publicznych instytucji medycznych. Pojawia się więc pytanie, czy gminy prowadzą politykę inwestycyjną skierowana do seniorów? Zdecydowana większość gmin śląskich, w których znajdują się szpitale ma problemy z oddziałami specjalistycznymi. Brakuje lekarzy geriatrów. Codziennie w przychodniach ustawiają się długie kolejki seniorów oczekujących na rejestrację i wizyty u specjalistów. Brakuje miejsc całodobowych w Domach Pomocy Społecznej.
Nie ma skutecznych, systemowych rozwiązań, które zapewniłyby kompleksową pomoc i wsparcie dla osób starszych, borykających się z problemami zdrowotnymi, samotnością, niepełnosprawnością. Taki stan rzeczy jest bolączką niemalże każdej gminy. Wynika z tego jasno, że koniecznym wydaję się zwiększenie liczby publicznych Domów Pomocy Społecznej, ponieważ te prywatne o wysokich standardach są zbyt drogie a gminy nie chcą często partycypować w kosztach.
Kolejny problem dotyczy kształcenia w zawodach pomocowych. Pomimo, że istnieją takie zawody jak opiekun osoby starszej, opiekun w domu pomocy społecznej, opiekunka środowiskowa, pracownik socjalny, to niestety są to zawody o niskim wynagrodzeniu. Tym samym przekłada się to na ilość osób chętnych do takiej pracy, jak i na prestiż tych zawodów. Czynniki te bez wątpienia wpływają na jakość świadczonych usług wobec seniorów.
Obecnie jako ekspert w międzysektorowej Radzie do Spraw Kompetencji Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, uczestniczę w pracach nad stworzeniem kolejnego zawodu: Opiekuna Osoby Niesamodzielnej. Będzie to jedna z ważniejszych odpowiedzi na wzrastające potrzeby osób starszych.
W Metropolii Śląsko- Zagłębiowskiej został powołany zespół do spraw polityki senioralnej, w którym zajmujemy się holistycznym podejściem do problemu starzejącego się województwa śląskiego. Mam nadzieję, że wkrótce wypracujemy standardy, które będą obowiązywać w każdej polskiej gminie. Należy podkreślić, że fundusze Unii Europejskiej w dużej mierze przeznaczone są na politykę senioralną, w tym na testowanie innowacji, które ułatwią codzienną egzystencję osobom starszym.
Jednym z działań Zjednoczonej Europy wobec polityki senioralnej są działanie projektów typu FIO ( Funduszu Inicjatyw Społecznych), które realizuje stowarzyszenie Wspólnie dla Siemianowic, a którego mam zaszczyt być prezesem. Głównym celem stowarzyszenia jest przeszkolenie jak największej liczby organizacji pozarządowych oraz grup nieformalnych z zakresu m.in. ; prawa i mediów . Finał to sprawdzenie w praktyce swoich umiejętności nabytych w projekcie i zorganizowanie działań na rzecz społeczności lokalnej zwłaszcza seniorów. Zdecydowana większość stowarzyszeń i fundacji opiera się na pracy osób starszych , którym często brakuje wsparcia merytorycznego oraz finansowego. Dlatego serdecznie zapraszamy wszystkie organizacje oraz lokalnych działaczy do wzięcia udziału w naszym projekcie , który będzie realizowany do grudnia 2020 roku na terenie powiatu i gminy Siemianowice Śląskie, przez nasze stowarzyszenie Wspólnie dla Siemianowic.
Zatem w jakich barwach rysuje się przyszłość śląskich seniorów ? Jedną z najszybszych odpowiedzi będzie niewątpliwie sprawozdanie z działań projektu naszego towarzystwa Wspólnie dla Siemianowic. A drugą? Może zbliżające się wybory parlamentarne – jaki model polityki społecznej oraz priorytety realizować będzie nasze państwo.
Dr Anna Zasad-Chorab – polityk społeczny, wieloletni samorządowiec, wykładowca śląskich uczelni, autorka publikacji naukowych, ekspert w Ministerstwie Zdrowia i w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, członek Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej, laureatka nagród i wyróżnień za działalność społeczną i charytatywną, promotor projektów socjalnych na rzecz seniorów, prezes Stowarzyszenia Wspólnie dla Siemianowic.
